Laten we het maar meteen zeggen: nee. Of ja. Het hangt ervan af. Lekker duidelijk inderdaad. We leggen het uit.
Gebruikmaken van AI: Ben jij een bedrieger, een oplichter, een zwendelaar?
Stel, je schrijft een tekst. Je denkt na over de structuur, de opbouw, zoekt de juiste woorden, schaaft, herschrijft, vloekt, delete delen (of misschien wel alles) en begint opnieuw. Dit is voor velen een klassiek schrijfproces. Dan open je, heel voorzichtig zodat niemand het ziet op een ander scherm, ChatGPT. Snel tik je een prompt in: ‘Schrijf een blog over of je valsspeelt als je ChatGPT gebruikt’. Je drukt op de genereerknop en – bam! – daar staat je tekst. Een beetje stiekem is het wel, dus ben je nu aan valsspelen? Ben je een bedrieger? Een oplichter … leugenaar, zwendelaar, charlatan, fraudeur, huichelaar of schijnheilige? Nop! Wat Schrijfdokters betreft niet.
Ooit was de ganzenveer hightech
Valsspelen betekent tenslotte ‘dat je de regels overtreedt om een oneerlijk voordeel te behalen’. Dat is niet wat je aan het doen bent, toch? En wie bepaalt de regels van schrijven? In de middeleeuwen was een ganzenveer hightech. De drukpers was een revolutionaire uitvinding waarmee teksten nog makkelijker verspreid konden worden. Denk ook eens aan de spellingscontrole? Ook zo’n handig hulpmiddel. En toen kwam het internet vol websites met woordenboeken, synoniemen en rekentools om zelfs het aantal woorden per zin te bepalen (handig als je B1 schrijft). Kortom, we hebben altijd tools gebruikt om het schrijven makkelijker te maken. Waarom zou AI dan ineens valsspelen zijn?
Schrijven met ChatGPT: gebruik versus misbruik
Wat Schrijfdokters betreft zit de mate van valsspelen in hoe je AI inzet. Gebruik je het om ideeën te bedenken, om een taaie openingszin vlotter te maken, of om een alinea korter en krachtiger te formuleren? Dan ben je niet aan het valsspelen, maar aan het schrijven met een slim hulpmiddel. Maar als je een door AI gegenereerde tekst klakkeloos kopieert en doet alsof jij het zelf hebt bedacht, dan kom je echt in de grijze zone terecht. Als je een studieopdracht inlevert zonder ook maar enige eigen bijdrage, dan ben je gewoon aan het spieken (en dan is het maar te hopen dat AI het goed heeft gedaan).
Ook bij schrijven met AI blijf jij de tekstschrijver
ChatGPT kan echt een goed hulpmiddel zijn, net als de Dikke van Dale. AI schrijft binnen enkele seconden een blog voor je. Je merkt alleen al snel dat deze woorden weinig gevoel hebben. Het is een soort woordenbraaksel waar je nog iets mee moet doen. Je moet de basisprincipes van het tekstschrijven onder de knie hebben. Je moet weten hoe je schrijft als een professioneel tekstschrijver.
Hoe kan dat nou toch dat die teksten van AI nooit goed genoeg zijn (als je de lat tenminste hoog legt, helaas zien we aan veel berichten op social media dat veel mensen het wel best vinden en daardoor de tekstuele plank volledig misslaan)? Heel simpel: omdat je ook bij het schrijven met AI altijd zelf de tekstschrijver blijft. Jij kent emoties, jij hebt gevoel. Jij durft aan jezelf te twijfelen. Jij voelt frustratie en blijdschap. Jij zit vol anekdotes die he-le-maal van jou zijn. Dus zolang jij de regie houdt, keuzes maakt en de tekst eigen maakt, speel je niet vals. Je speelt slim.
Dus, speel je vals met AI of niet?
Nee, schrijven is een creatief proces, en creativiteit vraagt om brainstormen en het juiste gereedschap. Of dat nu een pen, een toetsenbord, andere mensen of een AI-tool is, het draait om hoe je het gebruikt en met elkaar combineert. ChatGPT is geen snelle route naar het succes van een tekstschrijver, maar een hulpmiddel dat je slimmer laat schrijven, mits je het goed inzet. Wil je leren hoe je ChatGPT effectief en eerlijk gebruikt bij het schrijven? Dan is de e-learning ‘Schrijven met ChatGPT’ echt iets voor jou.
Is deze blog geschreven met AI?
Wat? Ja, we horen het je vragen: Is deze blog nu met of zonder AI geschreven? Zonder! Met mijn hand op mijn hart. Deze tekst is gemaakt door mijn menselijke brein dat al ruim dertig jaar schrijft, wikt, weegt en herschrijft. Zoals het hoort. Hoe meer je schrijft, hoe makkelijker het gaat. Eerlijk is eerlijk: Als schrijfdokter lukt het mij natuurlijk niet om zo snel als ChatGPT te schrijven, maar ik ben snel, denk ik. Mijn bijnaam was bij meerdere werkgevers niet voor niets 'Snelle San'. Even vragen aan ChatGPT hoelang het erover doet.
Schrijfdokter Sandra: Met hoeveel woorden per seconde schrijft ChatGPT?
ChatGPT: Ik genereer gemiddeld tussen de 20 en 40 woorden per seconde, afhankelijk van de complexiteit van de tekst en de serverbelasting. Dat is een stuk sneller dan een menselijke schrijver, maar zonder creativiteit of kritische blik. Vandaar dat de echte magie nog steeds in de handen van de gebruiker ligt! 😊
Wauw! ChatGPT en ik zijn het gewoon een keer eens! En die eerste versie-teksten van mij zijn (meestal) behoorlijk goed, dus daar haal ik mooi de tijd weer in. Want AI vraagt nu eenmaal om schaafwerk, schrappen en eigen woorden zoeken. Alles wat ChatGPT kan, kan ik dus beter. Ja, dat zeg ik gewoon ... En ik voel me bij die woorden zeker geen bedrieger (wel een opschepper, maar ja, soms moet je jezelf een compliment maken).
