“Zeg, Sandra. Wil jij mijn haar even knippen?”
Verbijsterd kijk ik Nora aan. “Wat?” stamel ik. “We gingen toch aan de slag met onze e-learning? En we hebben nog een offerte die we moeten maken voor het geven van een schrijftraining …”
Als Nora de gouden schaar met de punt naar mij toewijst, spreekt ze me sussend toe. “Kom op, even bijpunten. Niks ingewikkelds aan. Gewoon knippen. Hup!” Ik sputter tegen, maar als ze demonstratief gaat zitten en ik de schaar in mijn handen gedrukt krijg, besluit ik ervoor te gaan. Hoe moeilijk kan het tenslotte zijn met dit glimmende hulpmiddel?”
Blonde plukken vliegen al snel in het rond. Dat gaat makkelijk. Ik krijg de smaak te pakken. Die schaar lijkt het als vanzelf te doen. Geweldig! Ik voel me oppermachtig. Misschien win ik wel de Coiffure Award. Gedreven knip ik door. Knipperdeknip. Ik wist niet dat ik het in me had. Ik lijk wel een volleerd kapster! Ik moet hier mijn beroep van maken. Als ik klaar ben en Nora zich naar mij omdraait, zie ik dat ik misschien toch nog wat te leren heb. “Oeps …”, zeg ik zachtjes. Dan schrik ik wakker.
Nachtmerries van ChatGPT
Nachtmerries krijg ik ervan: van al die mensen die tegenwoordig denken dat ze een volleerd schrijver zijn. Hun hulpmiddel? ChatGPT.
- De medewerker van de groenteafdeling van de supermarkt schrijft daarmee zijn e-book ‘100 keer variëren met bloemkool’.
- De schoenmaker schrijft over ‘Veters strikken kun je leren’.
- De kapster vertrouwde me onlangs haar plannen voor een krullend e-book toe.
En stuk voor stuk zeggen ze hetzelfde: “ChatGPT is zo ongelooflijk makkelijk. Ik noem het onderwerp waarover ik wil schrijven en mijn e-book rolt er zo uit.”
Precies … die gevraagde tekst rolt er zo uit. Het principe is simpel: Jij vraagt, AI antwoordt. Het taalmodel put daarvoor uit een grote hoeveelheid tekst uit verschillende bronnen, zoals Wikipedia, boeken, nieuwsartikelen en wetenschappelijke tijdschriften.
Is dat nu plagiaat?
Mwah, de tekst die wordt gegenereerd via ChatGPT is in principe uniek. Eerlijk is eerlijk: het wordt wel uit bestaande teksten gehaald. ChatGPT geeft alleen niet aan wie de bronnen zijn. Het zou dus zomaar kunnen, dan je andermans tekst (deels) overneemt. Vraag je AI om de bronnen weer te geven, dan heeft de AI de neiging om deze te verzinnen, want toegeven dat-ie iets niet weet, dat doe-ie niet.
Is de informatie altijd juist?
Mwah, onderzoek toont aan dat ChatGPT ongeldige teksten en onbetrouwbare data kan leveren. Zeker als-ie het niet weet en zich niet wil laten kennen. Ook kan AI bevooroordeeld zijn. OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, zet inmiddels filters en menselijke controles in, maar ook die zijn niet honderd procent toereikend.
Is ChatGPT dan wel betrouwbaar?
Mwah, de AI probeert zo nauwkeurig en correct mogelijk antwoord te geven. Alleen de tool zit er ook vaak naast doordat de antwoorden worden gebaseerd op patronen in plaats van feiten en data.
Ben je goed bezig als je ChatGPT gebruikt voor een e-book?
Natuurlijk: Schrijven over waar je goed in bent, is altijd goed. Zeker als je klanten hebt die daarover graag lezen, of als je daarmee nieuwe klanten trekt. Alleen … als je maar niet denkt dat je - naast je eigen beroep - met ChatGPT direct een professioneel auteur bent. Met als resultaat dat je de eerste de beste tekst uit ChatGPT kopieert, in een opgemaakte pdf gooit en voor 5 euro als e-book verkoopt. Dat is echt zonde. Echt impact met teksten maak je pas als je je - samen met ChatGPT - gedraagt als een professionele tekstschrijver.
Schrijven met ChatGPT kun je leren
En schrijven met AI is nu eenmaal een vak (dat je kunt leren). Vergelijk het met het knippen van een kapsel of het maken van schoenen: daarvoor moet je de juiste technieken leren én oefenen. Daardoor word je steeds beter. Vergeet ook je eigen stem en denken niet, je eigen authenticiteit. De ene kapper knipt nu eenmaal beter dan de ander.
Beter resultaat? Combineer AI met een training
Natuurlijk kom je met behulp van ChatGPT sneller tot betere resultaten. Zie deze tool daarom vooral als je eigen leercoach die je helpt bij het bedenken van ideeën, het opzetten van structuren en het verfijnen van je teksten. Een aanvullende schrijftraining helpt je om beter gebruik te maken van dit soort tools. Daarmee leer je onder meer:
- De basisprincipes van een goede tekststructuur, doelgroepgericht schrijven en effectief formuleren. Hiermee ga je nog gerichter en duidelijker communiceren, iets wat ChatGPT beter ondersteunt.
- Je eigen schrijfstijl en toon te ontwikkelen. Dit is handig als je wilt dat ChatGPT je stijl overneemt of aanvult.
- Teksten aan te passen aan je doel en doelgroep. Daarmee maak je het eenvoudiger om ChatGPT specifieke instructies te geven voor betere resultaten.
Kortom, zoals ChatGPT het zelf verwoordt:
‘AI kan een hulpmiddel zijn, maar de menselijke touch maakt nog altijd het verschil in kwalitatief hoogwaardige content.’
Schrijven met ChatGPT en Schrijfdokters
Schrijfdokters lanceert eind november 2024 de e-learning ‘Schrijven met ChatGPT’. Wil je deze online cursus volgen? Meld je dan aan voor onze Dokterspost. Je krijgt dan een kortingscode: je betaalt 150 in plaats van 199 euro, exclusief btw. Liever op locatie een training? Dat kan! Meld je via info@schrijfdokters.nl aan voor een gratis online consult. Dan bespreken we wat je schrijfverlangens zijn en komen we vrijblijvend met een passend voorstel.
